Inhoud: 1. Mooiste wandeling van Nederland
2. Historische wandeltocht door Kuinre (kan worden uitgeprint)
RABOBANK MOOISTE WANDELING VAN NEDERLAND IN TEKEN VAN BUITEN IS GEZOND
KUINRE- Op zaterdag 8 juni 2013 gaat voor de achtste maal de “MOOISTE WANDELING VAN NEDERLAND” van start. De tocht staat dit jaar in het teken van de “BUITEN IS GEZOND”. Belangstellenden kunnen kiezen uit 10, 20, 30, 40 en 50 km. Zie ook: www.demooistewandelingvannederland.nl. De mooiste wandeling is een initiatief van de Kuinderse Activiteiten Stichting en wordt ondersteund door Staatsbosbeheer.
RABOBANK HOOFDSPONSOR.
De naam van de wandeltocht is vorig jaar gewijzigd in RABOBANK MOOISTE WANDELING VAN NEDERLAND. Rabobank Meppel – Steenwijkerland en KAS Kuinre tekenen vorig jaar een driejarig sponsorcontract. Door deze sponsoring is het voor de Kuinderse Activiteiten Stichting misschien mogelijk het 10 jarige lustrum te halen van dit mooie wandelevenement.
Op www.demooistewandelingvannederland.nl is informatie te vinden over de starttijden en andere bijzonderheden voor deze editie. De wandelingen gaan door Kuinderbos en natuurgebied de Weerribben
MOOISTE PLEK VAN NEDERLAND
De Weerribben werden in 2005 in het gelijknamige TV programma van de NCRV verkozen tot de mooiste plek van Nederland. Een deel van de route loopt over de oude zeedijk tussen het oude land van NW Overijssel en het nieuwe land van de Noordoostpolder, de dijk biedt de deelnemers een unieke landschapsbeleving. Boven de weilanden van Overijssel de dartelende weidevogels die ware luchtgevechten leveren met een kraai die zich te dicht bij waant. In de dorpen als Blankenham, Kalenberg, Ossenzijl en Kuinre langs de route zijn de stempelposten en zal er muziek en entertainment zijn voor de deelnemers en toeschouwers, daartussen een adembenemende oase van rust, ruimte en natuur. In overleg met de gemeente is het wandelparcours zo veel als mogelijk autoluw gemaakt.
VERZORGING
Deelnemers krijgen op diverse plaatsen iets aangeboden door de organisatie of sponsoren, zo krijgen deelnemers op deze dag van Staatsbosbeheer druivensuiker snoepje, geeft een bekende bakker schenkt alle deelnemers een krentenbol. De organisatie biedt bloemen aan op de laatste kilometer in Kuinre. Eenmaal terug bij het startpunt is er voor alle deelnemers een mooie herinneringsmedaille. Langs de route zijn elke ca. 5 km EHBO posten ingericht door het Rode Kruis van Noordoostpolder en Steenwijkerland en door de organisatie zijn hier toiletten bij geplaatst.
UIT JE TENT
Van 7 tot en met 10 juni wordt in de Noordoostpolder het kampeerevenement gehouden, waarbij voor 5 of 10 euro per dag gekampeerd kan worden, er is dat weekend een scala aan activiteiten waaronder de mooiste wandeling, Bourgondisch bosontbijt en waterdiertjes zoeken Zie ook: www.uit-jetent.nl
BEREIKBAARHEID
De start en finish zijn te vinden in dorpshuis “de Botter” aan het Vijverpark 4 te Kuinre, parkeren geschied op de Hopweg die deze dag tussen de Kuinderweg en Schansweg is afgesloten.
Vanaf de A32 bereikbaar via afrit 7, Steenwijk Noord-Giethoorn. Volg borden Oldemarkt-Ossenzijl-Kuinre
Vanaf A6 via afrit 16 (Bant- Luttelgeest), volg borden Luttelgeest-Kuinre
Ter plaatse volgt u de borden “P MOOISTE”, U kunt dan parkeren op ca 200 meter afstand van het dorpshuis waar u kunt starten. 50 km tussen 6.00 en 6.30 uur, 40 km tussen 7.00 en 8.00 uur, 30 km tussen 8.30 en 9.30 uur. 20 tussen 10.00 en 11.00 uur en 10 km tussen 11.00 en 12.00 uur.
Opgave kan op de dag zelf in dorpshuis “de Botter” te Kuinre.
Via het openbaar vervoer kunt u reizen naar Emmeloord (zie www.9292ov.nl of 0900-9292 <70 cpm>), van hier uit kunt u verder met de mobimax die bereikbaar is op 0527-616336, of de regiotaxi 0900-2228877 ( €3.40 p/p, half uur voor aankomst aanmelden).
Historische wandeltocht door Kuinre (45-60 min.)
Eerste sporen van bewoning dateren uit de late prehistorie.
In de Romeinse tijd en de vroege Middeleeuwen is het gebied rond Kuinre onbewoond,
in de 9de/10de eeuw keert menselijke activiteit terug.
In de 12de eeuw – eerste vermelding als Cunre in 1118 –
komt Kuinre tot ontwikkeling als voorpost van de bisschop van Utrecht,
die een burcht bouwt ±1165. Stormvloeden, waardoor het Almere groter wordt
en de Zuiderzee ontstaat, tasten gebieden met veen-op-klei aan.
Gronden ten westen van Kuinre en de zuidpunt van Kuinre zelf gaan verloren,
evenals de ruines van twee burchten; in het Kuinderbos staan nog de resten van de oudste burcht.
(Afzonderlijke route: Hopweg.)
De Heren van Kuinre (±1200-1400), als “kastelein” in feite bisschoppelijk ambtenaar,
stellen zich zeer onafhankelijk op en staan bekend als roofridders en valsemunters.
Later noemen zij zich graven. Stamvader Henric I heet “de Crane”.
Misschien vanwege zijn lange nek als bij kraanvogels, die in zijn tijd op doortocht neerstrijken of zelfs broeden in de weiden.
In het wapen van Kuinre verbeelden drie klavers rijk weideland.
De kraanvogel is later misverstaan als zwaan.
In zilver een dwarsbalk van keel, beladen met een loopende zwaan van zilver, en vergezeld van 3 klaverbladeren van sinopel. (keel = rood, sinopel = groen; tekst 14.11.1898).
In de late Middeleeuwen krijgt Kuinre door boterhandel en markt
economisch gezien een stedelijk karakter, maar de plaats is nooit ommuurd geweest.
Door verlening van het ‘buurrecht’ (1385) wordt Kuinre in juridische zin een stad.
Tot in de 17de eeuw rekent men Kuinre tot de kleine Overijsselse steden.
Na 1500 begint de neergang van Kuinre door verzanding van de rede –
het heeft geen eigenlijke haven.
De steden aan de westkust van de Zuiderzee gaan de Oostzeevaart beheersen.
Voor Kuinre rest beurtvaart, doorvoerhandel (turf, boter) en visserij.
In 1572 werpt Caspar de Robles een schans op rond de kerk op het zuideinde.
De schans is afwisselend in handen van Spaanse en Staatse troepen.
Na de bezetting door Bommen Berend in 1672 worden schans en kerk door brand verwoest; de resten vallen ten prooi aan de oprukkende zee.
De zeedijk is meermalen steeds verder landinwaarts gelegd.
Bij de droogmaking van de Noordoostpolder (NOP) in 1942 moet Kuinre een randmeer ontberen.
Er zijn plannen die fout ongedaan te maken.
1.Startpunt: na rotonde entree Kuinre zuidzijde.
Route: via Burchtstraat richting het oude centrum.
2.Burchtstraat. Aan weerszijden stukken van de Slapersdijk,
aangelegd nadat de dijken ten westen van Kuinre in 1701 waren weggevaagd
en de resten van de schans en de Kuinderpolder buitendijks kwamen te liggen.
Versmalling van de dijkdoorgang (“coupure”) en aanleg schelpenpad op het dijklichaam
richting watertoren in 2012 gerealiseerd.
3.Burchtstraat 2. Houten woning uit ±1930, in 1941/1942 uit Wieringermeer overgebracht
naar Kuinre voor ingenieur werkzaam in de Noordoostpolder. Rijksmonument.
Vlak voor ophaalbrug straatnaam Pampus, voorheen een lange aanlegplaats.
Herinnert aan scheepvaart over Zuiderzee naar Amsterdam.
4.Bodemgeestmeter van Bertus Halfwerk uit Blankenham, gemaakt voor beeldenroute in
Diepenveen.
De bodem in de omgeving van Kuinre is constant in beweging
door invloeden van water en bodemgesteldheid.
5.Ophaalbrug. Sluis van Kuinre, 1958 gedempt, weer opengelegd 1989/1990
als schakel in pleziervaart tussen Friesland en Overijssel over Tjonger
(sinds 2005 officiële dubbelnaam Tsjonger of Kuunder) en Linde (Lende).
Links: verbinding met Tjonger door het in !836 gegraven Nieuwe Kanaal.
Rechts: verbinding met Linde door in 12de eeuw gegraven Kuinderdiep –
heet nu ook Linde. Op de dijk aan de westzijde van dit water is Kuinre ontstaan.
Wanneer de oude toeleidingsgeul van Kuinre naar zee verzandt,
wordt in 1743 het Scheepsdiep in westelijke richting gegraven.
Het havenhoofd is nu te vinden in ….. het Kuinderbos! (Meer over waternamen bij 29.)
6.Sasplein. Sas = sluis. Over de brug links ANWB-bord met toelichting.
Helemaal links van Sasplein, aan het einde van een rij leibomen,
een bordje met naam Beurtmanskaai voor straatje tussen Sasplein en Sleep,
verwijzing naar de beurtvaart vanuit Kuinre.
7.Henric de Cranestraat. Genoemd naar roofridder Henric de Crane.
De Heerlijkheid Kuinre besloeg een groot deel van wat nu de Noordoostpolder is.
Industrieterrein De Munt te Emmeloord (ooit Emelwerth op noordpunt van voormalig
eiland Schokland) herinnert aan zijn praktijken als valsemunter.
In deze hoofdstraat van Kuinre zijn veel oude panden bewaard gebleven.
De ooit gesloten gevelrij vertoont nu open stukken en nieuwbouw.
Bij enige panden aan de westzijde behoort een overtuin die reikt tot aan het water van
de Linde.
8.H. de Cranestraat 11. In jongere gevel nog steen met jaartal 1636.
9.H. de Cranestraat 14. Voorbij dit huis doorkijk naar links (west) De Sleep
en rechts (zuid) de watertoren, waarlangs de terugroute leidt.
10.H. de Cranestraat 41. PKN kerk. Gevelsteen met bouwjaar 1678;
daarboven wapen van Van Haersolte (in goud drie zwarte kepers)
en van Van den Boetzelaer (in rood drie gouden wolfijzers).
Als protestantse kerk gebouwd nadat de oorspronkelijk katholieke kerk
in de schans in 1675 door brand was verwoest.
Eenvoudige zaalkerk met tongewelf. Na de grote watersnood van 1825 vernieuwd,
nogmaals in 1844 en voorzien van rondboogvensters.
In het doophek twee koperen doopbogen uit respectievelijk 1690 en 1798
Hangend drie scheepjes: driemaster (±1650), kof (±1750) en botter (1950).
Bij restauratie 1985-1986 zijn de best bewaard gebleven grafzerken uit de gangpaden
ingemetseld in de driezijdige koorsluiting. Rijksmonument.
Het orgel is 4 m naar voren geplaatst om op de “kraak” ruimte te winnen voor een aula.
Achter de kerk klein plantsoentje, eertijds kerkhof, met beschermde bomen.
11.Roofridder te paard. Tegenover de kerk een beeld van Henric de Crane,
geschenk van de gemeente IJsselham bij haar opheffing eind 2001.
12.H. de Cranestraat 24A. Voormalig pakhuis/garage, met makelaar (houten spits aan
puntgevel) en fraai bewerkte deuren. Rijksmonument.
13.H. de Cranestraat 53. Eind 19de eeuw tot café verbouwd met destijds front in Jugendstil; thans woonhuis.
14.H. de Cranestraat 57. Woning ±1890 van directeur Zuivelfabriek.
Hij kon zijn fabriek, gebouwd 1888/1889 aan de Bouwdijk, bereiken via zijn overtuin,
met een bootje over de Linde een eindje naar het noorden.
15.Waagplein. In de gevelrij stond hier ooit Hotel van Ens.
In het plaveisel is het wapen van Kuinre afgebeeld:
16.H. de Cranestraat 38. Waag. Oudste vermelding van waag voor boterhandel in 1456.
Nieuwbouw 1648 (gevelsteen achterzijde), huidig gebouw 1776 (gevelsteen in hal).
Later gemeentehuis (bovenverdieping) annex waag.
Klok uit 1683 in WO II ‘verdwenen’. Rijksmonument, part. bewoond.
17. H. de Cranestraat 77. Anno 1889, voormalig postkantoor:
dichte brievenbus nog zichtbaar in stukje muur tussen de ramen.
18. H. de Cranestraat 81. Thans oudste huis van Kuinre, gebouwd na de dorpsbrand van 1648.
Trapgevel. Boven de jaartalsteen 1649 een gevelsteen met huismerk en letters M.S.
en C.B.
Schoudergevel met uitkragende toppilaster, in boogvelden siermetselwerk.
Vensters later vergroot en gerestaureerd. Rijksmonument.
Winkelinrichting van zuivelhandel is deels bewaard gebleven.
19.H. de Cranestraat 83. Bakstenen puntgevel met jaartalankers 1786. Rijksmonument.
20.H. de Cranestraat 89. Geslepen glas in deur herinnert aan bakkerij.
21.H. de Cranestraat 105. Voormalige burgemeesterswoning met stoepje,
±1880 eclectische bouwstijl: elementen uit diverse vroegere stijlen.
22.H. de Cranestraat 80. Hier stond vroeger de Openbare Lagere School.
De naam Schoelegangke herinnert hier nog aan.
Tussen die school en de waag stond een gruttersmolen, later koffiebranderij.
23.H. de Cranestraat 102+104. Hierachter nog gedeelte van ‘stadsboerderij’,
zoals die vroeger nog veel aan deze straatkant voorkwam.
24.H. de Cranestraat 185. Voormalige RK pastorie.
25.H. de Cranestraat 187. Voormalige RK St.-Nicolaaskerk; neogotisch,
vanwege ligging aan dijk noord-zuid gericht i.p.v. oost-west
en met terzijde staande toren van drie geledingen met ingesnoerde spits.
Gebouwd in 1869/1871 ter vervanging van kerk uit 1827,
die gebouwd was na de watersnood van 1825 en waarvoor koning Willem I geld gaf.
Daarvoor diende de schuur van nr.185 vanaf begin 18de eeuw als schuilkerk,
evenals boerderij De Blauwhof bij Slijkenburg
Het huidige kerkgebouw heeft veel te lijden gehad van de bodemdaling na de inpoldering
van de NOP.
26.H. de Cranestraat 191. Stadsboerderij. Bedrijfsgedeelte uit 1947 (herbouw)
nu in gebruik als groepsaccommodatie De Waker. Dwarsgeplaatst voorhuis uit 1868 .
Toen de boerderijen uit Kuinre verdwenen bij de ruilverkaveling
verrees nieuwbouw elders, o.a. op het Rondebroek.
27.Slijkenburgerdijk. Tussen de dijk en het Nieuwe Kanaal, buiten de bebouwde kom
(windvang!) stond een standerdmolen (kaart ±1560), later een stellingmolen.
Na de watersnood van 1825 herbouwd, op 14 november 1914 na blikseminslag
afgebrand.
28.Begraafplaatsen. Aangelegd ±1870, later opgehoogd, onderling gescheiden door sloot.
Algemene Begraafplaats met eenvoudig baarhuisje; zes oorlogsgraven,
onder wie vier Engelse en één Canadese vlieger en man uit Kuinre.
RK Begraafplaats met neogotische kruisvormige kapel met dakruiter.
Route: terug H. de Cranestraat in, tegenover nr. 191 linksaf op Voetpad naar de Linde.
29.Linde (Kuinderdiep). Ten noorden van Kuinre, bij Slijkenburg,
komen de riviertjes Linde en Tjonger samen en gaan eerst verder als Kromme Linde,
dan als Oude Kuinder met vroeger uitmonding ten zuidoosten van Kuinre in de
Zuiderzee. Tevens tot 1974 grens tussen gemeenten Kuinre en Blankenham.
In 12de eeuw is het Kuinderdiep gegraven als kortere verbinding naar zee,
in de volksmond ook Linde genoemd. In 1842 is het Nieuwe Kanaal gegraven
als verbinding tussen Slijkenburg en het Scheepsdiep in het zuiden.
30.Voetpad. Diepe tuinen, soms overtuinen van panden aan de westzijde
van de H. de Cranestraat. Ook voormalige boerenerven met mestvaalten,
waarvan de mest werd afgevoerd over het water van de Linde.
31.Bouwdijk. Aan de overzijde van de Linde, bij de hogere bomen,
herinnert aan Zuivelfabriek De Fakkel nog het kaaspakhuis, Meander Glasatelier liet fraai
glas in loodwerk achter.
32.Nieuwstad. Oude benaming, al in 1448 vermeld. Eertijds ophaalbrug
Route: voor de brug pad omhoog en om plantsoentje heen.
33.Nieuwstad 11. Voorheen Logement en Koffijhuis De Nieuwstads Herberg.
Route: op T-splitsing Bouwdijk rechtsaf,
verderop met nog oude benaming Oude Blankenhammer Zeedijk.
34.Het Bedijkte Rondebroek. Al 1433 ingepolderd. Uitzicht over de weilanden.
35.Bouwdijk 1. Watertoren uit 1933, niet meer in gebruik.
Verbouw tot appartementen lijkt een optie. Rijksmonument.
Even verder het bij 2 genoemde schelpenpad op Slapersdijk richting Burchtstraat.
Route: van dijk naar beneden richting Vijverpark, rechtsaf naar startpunt.
36.Vijverpark. Naoorlogse nieuwbouwwijk op laaggelegen buitendijks riet- en kraggenland,
waarvan de vijver een gestileerd restant is. In 2012 zijn vijver, park en wijk gerenoveerd
met als kroon op het werk een fraaie fontein in de vijver.
Links om de hoek de RK kerk, voorheen Ger. kerk
en helemaal links OBS Burg. de Ruiterschool.
37. Vijverpark 4. Dorpshuis De Botter wordt gesloopt na voltooiing 38.
38. Multifunctioneel Centrum t.o. “oude” Botter met daarin diverse voorzieningen zoals
supermarkt annex slagerij, sportzaal en een aantal woningen.
© Plaatselijk Belang Kuinre e.o. 2009. www.kuinre.nl
i.s.m. Historische Vereniging IJsselham. www.historischeverenigingijsselham.nl